Kıtı

Muallif: Zümrüyyə Valiyeva
            Redaktor: Mirfayaz Likməkani

Kıtı

Tolışə bandon bınədə bə dion qləyədə reçin boğ- boğotinə kə hestebe. Çı kəy kəno sef, hulə, bib iyən dambulə doon kaştə bəbe. Bı kədə sipirişə piyəmerd deştə piyəjeni jiydəbin.

Har tovıstoni tətilədə çı şəhro Həşim nəvəjon çəvon toniku əvoy. Im hırdəni dij ve pedəbe, har vırəy ənəvi, ranqrisinə kəfşən, bandon, vişon bəçəy xoş omedəbe. İyo əy xəyli dust- oşnə boştəro pəydo kardəş be. Sorədə i bəjən deyəndı vindemon bıkanən, sor dırozi bə iyəndi nomə ənvıstin, hol- əhvol əkəyn. Nənə har maştəvo zandəqo əduşiy, bəştə nəvə şıt peəşovni, niyə ruən, tənuə nun, pəni, xomə ədəy.

Bı kədə qləy zardə kıtıən jiyedəbe. Əçəy ko morə qəte, sobədə boştə nəve, hıte iən kujə kıtıoənnə qəp jəy be. Əv bəştə soybi çanə vəfoyn bıbuən ənədən ıştəni peəkırni, bo kujə kıtıon ıştəni tarif əkəy:

- Az bə pələnqi ve oşedəm. Ruji da- ponzə qılə morə qəterom çımı soyb bəmıro qləy kaqi nimə sı kardə doydə. Əvoti. Qaən əvoti bəy ənə hurmət kardən - kədə xısusi vırə - noflu, lef bayro oğandən.

Əmo bəy veni bovə nəkəy. Rujon i ruji kujə qləy kıtıono bəy vote:

- Morə qəte ve hostonə koye. Əmənən morə qeteyədə pərqorimon, çətin ıştı soyb bımiro bətı jıqo çok diyə kə. Hınə heste pərəndə bığət, bəvədə bətı bovə bəkardemon.

Kıtı fik şe, votşe:

- Vəyo çiç heste ki? Çımı bobon zındəşon çanə pərəndə əğətin? Azən qəte zındəm, ım ve hostə koye.

Şanqəsəy bə kə oqardəbə peşt kıtı ha fik kardeşe, faməy, çumçıko əy hiç vaxt pərəndə qətəş nıbe. Qirəm, pərəndə nığəto bəvədə çəy dıvu bə dim bebəşe.

Maştəvo obencəxi pərəndon cəh- cəh emande. Kıtıən bə doon ha odyəsdəbe. Kuməkijon kali qılon dambulə doədə, poən hulə doysə nıştəbin. Doy bəşədə rəsə dambul, hulon tıkbədılə kardedəbin. Kıtı ha çaş kardəbe çoknə bıkə çəvono qləy bə zəmin evardo, əmo kijon həmməy ve bılındiədə be.

Nənə bo kaq-kijon don peşandeyədə, kuməkijon don vindeyədə kaqon tono epərəyn. Kıtı şo be, çaşnıkardəy çəvon səpe şodoşe ıştən. Kaq- kijon sədo emande, bə kəno pevlo- pevlo ben, kuməkijon pərəyn, suk isə rəsəy bə hilləqərə kıtı. Nənə ımi vindeyədə ve rıkin be, ıştə dasti çəlliqıj çı kıtı kırtəğ ğandeşe. Kıtı ta karde votşe:

- Hiçç əkəni, mınon beğande çı so, əncəx az bəşmə ve dastək bim, pərəndə qətəbəpeşt boşməro hiç çi əkənim, bəvədə bəmıro tamarzu bəbaşon, bomı bənəveşon, bəmı lovə bəkardeşon.

Çı tonoən vaxt şedəbe, ımən bə Kıtı əleyh ko kardəbe, bəştə orzu rəse zındənıbe. Ğəror oməy ki bə doon bəş bebəşe, kuməkijə bəğəte. Nezonədə bə hulə doədə kuməkijə ve be. Kıtı qədə- qədə bə doy nez be, petıryəy, bəş xoli rəseyədə do lıvəy, kuməkijon pepərəyn şen. Kıtı ujən pərişon mande, piyəşe saru evo, əmo tarsəy, do ve bılınd be. Kıtı xıçon qıləydə binoş karde miyo- miyo, komək pidəşbe. Həşim soədə deştə dustonnə hənək kardedəbe, kıtı sədoj məsəşe:

- Im çəmə kıtıye. Bəy çiçsə bə, duston şamon əy bınəvəmon. Əğlon bə boğ dəşen kıtı sədo rımuz eqnen. Ehanə, hulə doy nez beyədə vindeşone.

Həşim de duston koməqəti bə doo beşen, kıtıjon evarde. Kıtı bo tarsi çı zoə şəyo deştə çanqonnə qətəş be, şıkıryə mandəbe. Həşimi bəy ov doşe, Kıtı kamişi ıştə dinci səyro soədə vırə pəydo kardeşe, ıştəni bə həşi doy- doy hıte.

Hanədə əy çı mizi səpe tənuədə sı kardəbə qılə yolə kaq vinde, kədə hiç ki nibeyku oko doşe- mizi səpe vaşte, qəvıj okay, kaqi bəhə. Bə sədo peşinyəy. Qədə kijon cik- cik məsəşe, kıtı ha odyəsəy, hiçij nıvinde. Əv səpo əşte, bə sədo omə tərəf şe. Ha, vindeşe cik- cik çı kəy bonoy omedə.

Bə kəy boniqəv penoəbə şındı petıryəy, boni bəy hıldıro bə bon dəşe. İyo qıləy pərestele lonəj vinde. Lonədə dı qılə pərestele balə hestebe. Kıtı ve şo mande. İminə piyəşe ə qədə balon bıtosno, bıbə bə kujə kıtıon nuşodə. Əmo, faməy ki pəresteleyə balə qəte hınəynə ko ni. Əve ğəror oməy çaşkə, çəvon moə bığəto, bıtosno bıbə.

Həşim deştə duston hejo kəbanobe. Əçəy bonədə pərestele lonəku xəbəş hestebe. Arədə bə bon beəşiy, pərestelə balon tamşo əkəy. Çəvon hardero vurşə, kamişi melı qırdə kaşone beşen bə bon. Bımədə mo pərestele oməy bəştə lonə, əğlon kamişi çaş karde ğəror oməyn. Ladinəku bə çır mandə kıtı, pərestelej vinde, əlbəhol ıştənij çəy səpej şodoy. Duston rə-rə vitin lonəsə, pərestelejon kıtı çanqo səy.

Həşimi ım holi- ğəziyye boştə yolə pə qəp jəşe. Yolə Pə aspardeşi ki, ım kıtı dıştə duston peqion bıbə qıləy vırədə, əv dəqijyo, bə dumo oqarde nızno, nibu ım kıtı kijon baharde.

Həşimi kıtıj bə qləy kisə şodoşe, xəyli diəro şebəpeşt vadoje. Iştə nıznə, co vıronədə coyli mandə kıtı bə sə dəşeki çəy votə dıvuon bəçəy səyro çoknə bəlo vardeşe.